คำว่า "อังคาร" ในที่นี้ หมายถึง เถ้าถ่านของศพที่เผาแล้ว
พิธีลอยอังคาร จึงหมายถึง
การนำเถ้าถ่านที่เหลือจาก
การเผาศพไปลอยในแม่น้ำเป็นนิจ

ด้วยความเชื่อและคตินิยมของคนไทยที่มีมาช้านานว่า
การลอยยอังคาร จะช่วยส่งดวงวิญญาณของผู้ล่วงลับ
ไปสู่ภพภูมิที่ดี
ที่ที่มีแต่ความร่มเย็นเป็นสุข
เหมือนดั่งสายน้ำที่มีความชุ่มเย็นอยู่

เกี่ยวกับที่มาของพิธีลอยอังคารนี้ สันนิษฐานว่า น่าจะได้รับอิทธิพลมาจากชาวอินเดียผู้นับถือศาสนาฮินดู ซึ่งมีความเชื่อในความศักดิ์สิทธิ์ของแม่น้ำคงคา
จึงพากันนำกระดูกและเถ้าถ่าน
ที่เหลือจากการเผาศพทิ้งลงสู่แม่น้ำ
เพราะเชื่อว่าการสัมผัสแม่น้ำคงคา
จะช่วยชำระบาปและทำให้ได้ขึ้นสู่สวรรค์